http://aaxou.blogspot.gr

http://aaxou.blogspot.gr-ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ ΕΚΠ/ΚΩΝ ΑΝΑΡΤΗΣΕΩΝ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ...ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΑΛ. ΧΟΥΛΙΑΡΑ...Μέσα σε ένα σύγχρονο και συνεχώς εξελισσόμενο περιβάλλον ο δάσκαλος σήμερα καλείται να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις και προκλήσεις της εποχής. Μέσα σ΄αυτές είναι και ο νέος ψηφιακός κόσμος που μας αγκαλιάζει όλους . Στο καινούριο αυτό περιβάλλον θέλοντας να ανταποκριθώ στις νέες προοπτικές που ανοίγει η τεχνολογία, επιχειρώ μέσα από τον ιστότοπο αυτό να προβάλλω τη δική μου ταυτότητα, να δώσω το δικό μου στίγμα πιστεύοντας πως οι φωνές μας , οι φωνές των παιδιών μας είναι αυτές που μπορούν να υποσχεθούν έναν καλύτερο και γεμάτο αισιοδοξία κόσμο. Με τιμή ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΛ. ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ..ΔΑΣΚΑΛΟΣ ...Η παιδεία είναι πανηγύρι της ψυχής, γιατί σ' αυτήν υπάρχουν πολλά θεάματα και ακούσματα της ψυχής...Σωκράτης...Αθηναίος φιλόσοφος.. .

ΠΡΟΣΦΑΤΑ...1

ΠΡΟΣΦΑΤΑ...2

Τρίτη 8 Απριλίου 2014

ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΕΘΙΜΑ 2

Περιμένοντας την Ανάσταση

Τη Μεγάλη Δευτέρα αρχίζει η πιο αυστηρή νηστεία.
Στην Καστοριά, τη Μεγάλη Δευτέρα, τη Μεγάλη Τρίτη και τη Μεγάλη Τετάρτη
δεν έτρωγαν τίποτα, μόνο λίγο νερό έπιναν, κυρίως οι κοπέλες, γιατί πίστευαν πως της νηστικής καρδιάς πιάνει η ευχή και έτσι θα έβρισκαν γαμπρό.
Στην Πάρο, όλη τη Μεγάλη Βδομάδα, οι καμπάνες πενθούσαν. "Χήρευαν".
Ο κράχτης καλούσε τους πιστούς στην εκκλησία.
Κάθε δουλειά έπρεπε να σταματήσει. Ακόμα και τον αργαλειό ξέλυναν, "τον ξέκαμναν" μια και ο Χριστός ήταν Σταυρωμένος. Μόνο ο καθαρισμός των σπιτιών επιτρεπόταν και η προετοιμασία για όλα τα απαραίτητα του Πάσχα.
Τη Μεγάλη Τετάρτη παρασκεύαζαν τη νέα ζύμη, το προζύμι της χρονιάς. Στις γειτονιές της Αθήνας μάλιστα η εκκλησάρισσα πήγαινε από σπίτι σε σπίτι, μάζευε αλεύρι και το ζύμωνε χωρίς προζύμι.
Το πήγαινε στον παπά και εκείνος ακουμπούσε πάνω του το σταυρό
με το Τίμιο Ξύλο και το αλεύρι ανέβαινε. Αυτό θα ήταν το προζύμι της χρονιάς.
Η εκκλησάρισσα μοίραζε από λίγο σε κάθε σπίτι.
Τα έθιμα τη Μεγάλης Βδομάδας ξεκινούσαν κυρίως τη Μεγάλη Πέμπτη.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια

Η Μ. Πέμπτη είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου.
Tο πρωί γίνεται η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και
λέγεται για τους πιστούς ότι είναι καλό να λάβουν τη μέρα αυτή τη θεία κοινωνία.
Το ύψωμα της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες  το βάζουν
σε ένα σακουλάκι που έχει μέσα λουλούδια και το φυλάγουν
πίσω από τα εικονίσματα για θεραπευτικές χρήσεις.
Τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης, στα Δώδεκα Ευαγγέλια, φέρνουν κουλουράκια για τους ζωντανούς, στη Δυτική Μακεδονία και μετά την εκκλησία τα μοιράζουν στον κόσμο.

Η νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης, θεωρείται κυρίως από τις γυναίκες, ως η ιδανικότερη στιγμή για τον αγιασμό ειδών καθημερινής χρήσης, για την τέλεση μαγγανειών για την αποτροπή ασθενειών και για την παρασκευή φυλαχτών.

Στη Ρόδο, στα Δώδεκα Ευαγγέλια, με χοντρούς κορμούς πεύκων ανάβουν φωτιές και τα παιδιά πηδούν και καίνε το "μάρτη" τους.

Οι γυναίκες, στην Κεφαλονιά, βάζουν στη μέση τους μια λουρίδα και μετά από κάθε Ευαγγέλιο δένουν και από έναν κόμπο παρακαλώντας να γίνει μέσα στη χρονιά ό,τι ποθούν.
Κάθε οικογένεια, στα περισσότερα μέρη, φέρνει στην εκκλησία για να αγιαστούν τα πιο πολύτιμα πράγματα του σπιτιού: ψωμί, αλάτι, αυγά, νερό σε μπουκάλια κ.ά.

θαυμαστές ιδιότητες αποδίδουν στα κεριά της Μεγάλης Πέμπτης.

Έπειτα από κάθε Ευαγγέλιο, στην Αγιασό στη Λέσβο, έφτιαχναν με το κερί ένα σταυρό και μετά την εκκλησία κόλλαγαν τα 12 σταυρουδάκια στο σπίτι, σε διάφορα σημεία, για να ψοφάνε οι κοριοί και οι ψύλλοι.

Για φυλακτό έχουν το κερί που μένει άκαυτο, στη Σπάρτη. Όταν μπουμπουνίζει και αστράφτει το ανάβουν για να μην τους πέσει αστροπελέκι.

Στη Λήμνο, στη βάση που ακουμπάει ο παπάς το Ευαγγέλιο οι μητέρες κρεμούσαν
τα τσεμπέρια των παιδιών τους για να είναι γερά.
Στη Λήμνοεπίσης , στην ανάγνωση των Δώδεκα Ευαγγελίων, οι πιστοί τοποθετούσαν κάτω από την Αγια Τράπεζα μπουκάλια με νερό και τα 'επαιρναν μόνο τη Λαμπρή. Πλέναν τους ασθενείς με αυτό το νερό και τους σαραντίζαν, δηλαδή τους ράντιζαν
40 φορές με ένα κλωνί βασιλικό. Το ίδιο κάναν και στα ζώα.

Ακόμα και τις κασέλες άνοιγαν στο Γύθειο, γιατί πίστευαν πως θα εξαφανιστούν τα ποντίκια.
Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, οι γυναίκες αγρυπνούν στην εκκλησία και
μοιρολογούν το Χριστό:

"Σήμερον μαύρος ουρανός, σήμερον μαύρη μέρα,
σήμερα κόσμος θλίβουνται και τα βουνά λυπούνται,
σήμερα βάλανε βουλή οι άνομοι Εβραίοι,
οι άνομοι και τα σκυλιά κ' οι τρισκαταραμένοι,
για να σταυρώσουν το Χριστό, τον πάντων βασιλέα,..."

Σε μερικά μέρη τη Μεγάλη Πέμπτη ετοιμάζουν τον Ιούδα.
Από παλιά ρούχα φτιάχνουν το ομοίωμα του και το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας "καψίδια".
Κάθε νοικοκυρά δίνει ό,τι της βρίσκεται.
Κληματόβεργες, λινάτσες ή του ρίχνει πετρέλαιο.

"Ράτσα, κεράτσα
δώσ' μια κληματσίδα
να κάψουμε τον Οβριγιό
πόχει πολλή κασσίδα,
Οβριγιός φορεί φτερό
στο κεφάλι τ' το ξερό..." τραγουδούν τα παιδιά.

Τον Ιούδα τον καίνε τη Μεγάλη Παρασκευή, αλλού πάλι ανήμερα το Πάσχα,
τη Δεύτερη μέρα του Πάσχα, καμιά φορά και την Τρίτη.

Στη Μονή της Πάτμου, το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης, γίνεται στο ύπαιθρο αναπαράσταση του ιερού νιπτήρα και της προσευχής του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών.
Το βράδυ, την ώρα της ανάγνωσης των Δώδεκα Ευαγγελίων, ανάβουν φωτιά, απομίμηση της φωτιάς στην αυλή του Καϊάφα, όπου ήταν παρών ο Απόστολος Πέτρος. 

Ο Επιτάφιος

Όταν σταυρώθηκε ο Χριστός η Παναγία καθόταν στπν παρηγοριά, στο τραπέζι που γίνεται μετά τις κηδείες. Πέρασε μια καλογριά την είδε και σχολίασε:
"Ποιος είδε γιο στο σταυρό και μάνα στο τραπέζι."
Η Παναγία ακούγοντας την της είπε:
"Σύρε, μάνα Καλή, μήτε να ψάλλεσαι, μήτε να λειτουργιέσαι.
Αν κρεμασθώ εγώ, θα κρεμασθούν μανάδες κι αν πνιγώ εγώ, θα πνιγούν μανάδες. Μονάχα κάθομαι στην παρηγοριά για να παρηγορηθούν όλες οι μανάδες".
Η μάνα Καλή έφυγε μετανιωμένη και λυπημένη και γι αυτό ενώ υπάρχει Αγία Καλή δεν λειτουργιέται. Αυτή η παράδοση ζωντανεύει κάθε Μεγάλη Παρασκευή.

Η Μεγάλη Παρασκευή, είναι ημέρα απόλυτης αργίας και νηστείας. Ημέρα πένθους. Σχεδόν ολόκληρη η μέρα, αφιερώνεται στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και
στην Ακολουθία του Επιταφίου.
Στα χωριά της Πυλίας, την Μεγάλη Παρασκευή, πίνουν ξίδι και καπνιά για να δείξουν την αγάπη τους στο Χριστό, που τον πότισαν ξύδι. Στην Κρήτη βράζουν σαλιγκάρια και πίνουν το ζουμί τους, που είναι σα χολή.
Στην Κορώνη δε βάζουν τίποτα στο στόμα τους. Κάποιοι βάζουν σε ένα ποτήρι ξύδι, ρίχνουν μέσα και λίγη αράχνη και πίνουν τρεις γουλιές γιατί έτσι πότισαν και το Χριστό.
Εκείνη τη μέρα κανένας δεν κάρφωνε:
"Μάστορης-ξεμάστορης καρφί δεν εκάρφωνε"
γιατί ο γύφτος σταύρωσε με καρφιά το Χριστό.

Κατά το μεσημέρι, όταν γίνει η Αποκαθήλωση και εκτεθεί σε προσκύνημα η
χρυσοΰφαντη παράσταση του νεκρού Ιησού, πάνω σε φορητό κουβούκλιο,
τότε αρχίζει ο στολισμός του Επιταφίου.
Οι κοπέλες στολίζουν τον Επιτάφιο με άνθη της άνοιξης: βιολέτες, μενεξέδες, τριαντάφυλλα, λεμονανθοί.
Όλα τα λουλούδια πλέκονται σε στεφάνια και γιρλάντες και
ο Επιτάφιος γίνεται όλος μια κορόνα από άνθη,  ενώ ψέλνουν το μοιρολόγι της Παναγίας.
Όλοι προσκυνάνε τον Επιτάφιο και οι γυναίκες και τα παιδιά,
"για να τους πιάσει η χάρη", περνάνε από κάτω.
Το βράδυ γίνεται η περιφορά του Επιταφίου.
Η πομπή σχηματίζεται από τα Εξαπτέρυγα και το Σταυρό μπροστά , τον Επιτάφιο και τους ιερείς πιο πίσω. Στις πόλεις προηγούνται οι μουσικοί, παίζοντας πένθιμα εμβατήρια. Ο κόσμος που ακολουθεί κρατάει στα χέρια αναμμένες λαμπάδες.
Κατά διαστήματα η πομπή σταματά σε πλατείες και σταυροδρόμια και εκεί οι ιερείς ψάλλουν δεήσεις.
Σε μερικά μέρη, την ώρα εκείνη, ανάβουν φωτιές και καίνε τον Ιούδα.
Τη Μεγάλη Πέμπτη ετοιμάζουν τον Ιούδα. Από παλιά ρούχα φτιάχνουν το ομοίωμα του και το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας "καψίδια".
Κάθε νοικοκυρά δίνει ό,τι της βρίσκεται.
Κληματόβεργες, λινάτσες ή του ρίχνει πετρέλαιο.
"Ράτσα, κεράτσα
δώσ' μια κληματσίδα
να κάψουμε τον Οβριγιό
πόχει πολλή κασσίδα,
Οβριγιός φορεί φτερό
στο κεφάλι τ' το ξερό..." 
τραγουδούν τα παιδιά
Στο Μελιγαλά, τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, ανάβουν "φουνταρίες".
Κάθε νοικοκυρά, όταν σημαίνει η καμπάνα για τον Επιτάφιο, ρίχνει μπροστά στην πόρτα του σπιτιού της δυο - τρία μάτσα κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Μέχρι να βγει
ο Επιτάφιος, οι κληματόβεργες έχουν πλέον γίνει θράκα. Την ώρα που o παπάς περνά έξω από το δρόμο του σπιτιού της, η νοικοκυρά ρίχνει πάνω στη θράκα μια χούφτα μοσχολίβανο και ο παπάς κάνει εκεί παραστάσιμο.

Στις Σέρρες έβαζαν μπροστά στην πόρτα τους, πάνω σε ένα τραπέζι, την εικόνα του Χριστού, στολισμένη με λουλούδια και δίπλα άναβαν κεριά και λιβάνι. Μέσα σε ένα πιάτο είχαν φυτεμένη φακή ή κριθάρι που μόλις είχε αρχίσει να βγαίνει. Παρόμοια φυτά τοποθετούσαν και οι γυναίκες στην αρχαιότητα, στη γιορτή του Άδωνη.
Το έθιμο "των Αδώνιδος κήπων". Σε νεκροκρέβατο, τοποθετούσαν το κέρινο ομοίωμα του πρόωρα χαμένου Άδωνη και μέσα σε αγγεία είχαν φυτά που πολύ γρήγορα Βλάσταιναν αλλά και το ίδιο γρήγορα μαραίνονταν, όπως εκείνος και η άνοιξη την οποία εκπροσωπούσε.
Τα λουλούδια του Επιταφίου ονομάζονται Χριστολούλουδα, Σταυρολούλουδα και τους  αποδίδεται μεγάλη θαυματουργός Δύναμη.
Στη Μυτιλήνη, άμα τελειώσει η περιφορά, "αρπάζουν" τα λουλούδια, γιατί πιστεύουν πως κλεμμένα έχουν πιο θαυματουργές ιδιότητες. Τα "Χριστολούλουδα" τα φυλάνε για το καλό. Με αυτά γιατρεύουν τον πονοκέφαλο, τα κάνουν φυλαχτά και με αυτά γαληνεύουν τη θάλασσα όσοι ταξιδεύουν.
Στην Ύδρα κάνουν το "έθιμο της δέησης". Τα παλικάρια βγάζουν τα παπούτσια και τις κάλτσες και μπαίνουν με τον Επιτάφιο στη θάλασσα. Τον ακουμπάνε στο νερό και
ο παπάς κάνει δέηση για τους ταξιδεμένους.
Στην Αθήνα, σκούπιζαν από νωρίς και κατάβρεχαν τους δρόμους για να περάσει ο Επιτάφιος και όταν πλησίαζε, έβγαιναν όλοι στις πόρτες τους με ένα κεραμίδι που είχε κάρβουνο αναμμένο και λιβάνι.
Στη Νάξο, δε φιλάνε, εκείνη τη μέρα, γιατί με το φιλί του πρόδωσε ο Ιούδας το Χριστό, δε σφάζουν, για το αίμα του Χριστού, δεν καρφώνουν γιατί καρφώθηκε ο Χριστός και δε γελάνε.

Η Ανάσταση του Ιησού

Ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου οι εκκλησίες στολίζονται με δαφνόφυλλα.
Μόλις ο παπάς πει: "Ανάστα ο θεός κρίναι την γην" αρχίζει να τα σκορπίζει στην εκκλησία.
Κι ενώ οι γυναίκες μαζεύουν τα δαφνόφυλλα -με αυτά θα διώχνουν τα ποντίκια-,
οι καμπάνες χτυπάνε με δύναμη.

Στην Κορώνη, όσοι δεν έχουν όπλα, σπάνε ένα τσουκάλι
"προς χαράν του Χριστού και πομπή των Οβραίωνε".
Με το θόρυβο θέλουν να φοβίσουν και να διώξουν τους δαίμονες,
για να μην αντιδράσουν στην Ανάσταση του Χριστού.

Αμέσως μετά την εκκλησία η νοικοκυρά ζυμώνει την κουλούρα της λαμπρής και
ο άντρας αναλαμβάνει το σφάξιμο του αρνιού.
Ο "πασκάτης ή λαμπριώτης αμνός" έπρεπε να είναι αρσενικός και άσπρος.
Με το αίμα του σταύρωναν την πόρτα του σπιτιού, όπως ήταν και το εβραϊκό έθιμο,
αλλά και τα μάγουλα των παιδιών.
Εκείνη τη μέρα στέλνονταν και τα δώρα στην πεθερά, στη μνηστή, στη μητέρα.
Το τσουρέκι, το κερί, τα αυγά, τα κουλούρια, ένα τσεμπέρι, μια ποδιά.

Το πασχαλιάτικο κερί της αρραβωνιαστικιάς, στην Κύμη, θα ζύγιζε περίπου μιάμιση οκά. Ήταν πολύ μακρύ και χειροποίητο. Το τύλιγαν σαν τον πάτο ενός καλαθιού και άφηναν το φυτίλι όρθιο στο κέντρο.
Πάνω στον πάτο του κεριού, κάρφωναν φλουριά χρυσά ή ψεύτικα, ανάλογα με τα "έχειτα" του αρραβωνιαστικού, το σκέπαζαν και με διάφανο άσπρο πέπλο
-να βλέπει και ο κόσμος τα φλουριά- και η αρραβωνιαστικιά πήγαινε με αυτό
στην εκκλησία, στην Ανάσταση και την άλλη μέρα, στην Αγάπη.
Και δεν έπρεπε να το χαλάσει, μέχρι το γάμο της.

Απλωμένα στο προσκέφαλο τα ολοκαίνουρια ρούχα της οικογένειας περίμεναν το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου και λίγο πριν χτυπήσουν οι καμπάνες τα φόραγαν και ξεκινούσαν όλοι για την εκκλησία.
Οι νοικοκυρές, στην Ύδρα, λίγο πριν φύγουν, σήκωναν τις κλώσες από τα αυγά τους για να μην δουλεύουν κι αυτές την ώρα της Ανάστασης.
"Δεύτε λάβετε φως" και με τις άσπρες τους λαμπάδες παίρνουν το Άγιο Φως.
Στα Καλάβρυτα, μάλιστα, τη λαμπάδα τους την ανάβουν κατά οικογένειες και
στην Αθήνα τα κορίτσια έπαιρναν φως μόνο από άντρα, για να παντρευτούν.
Μόλις ακουστεί το "Χριστός Ανέστη" γίνεται πανδαιμόνιο.
"Το καταπέτασμα του ναού εσκίσθη εις δύο... και η γη εσείσθη..."
λέει το Ευαγγέλιο και
στην Χίο χτυπούν τα στασίδια, στην Κέρκυρα πετάνε από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια πήλινα δοχεία, όλοι ανταλλάσσουν ασπασμούς και τσουγκρίζουν τα αυγά τους.

Μόλις γίνει η Ανάσταση, στην ύπαιθρο πάντα, οι πόρτες της εκκλησίας κλείνουν και
ο νεωκόρος, που βρίσκεται πίσω τους, παριστάνει το διάβολο ή τον Άδη.
Έξω από την πόρτα ο παπάς φωνάζει: "Άρατε πύλας!"
Από μέσα ρωτάει ο νεωκόρος: "Ποιος είσαι;"
"Άρχων ισχυρός" του απαντάει και
χτυπάει την πόρτα με το πόδι του, μπαίνει μέσα στην εκκλησία,
κρατώντας το Άγιο Φως και διώχνει με αυτό τον τρόπο το διάβολο.
Σε μερικά μέρη το έθιμο γίνεται την επομένη, στην Αγάπη.

Γυρίζοντας από την Ανάσταση στο σπίτι, σταυρώνουν με το Άγιο Φως το ανώφλι της εξώπορτας και ανάβουν το καντήλι και η φλόγα του δεν πρέπει να σβήσει,
για 40 ολόκληρες μέρες. Με το αναστάσιμο φως καίνε λίγο τα δέντρα
που δεν καρπίζουν και τσουρουφλίζουν τα ζωντανά που
δεν γεννάνε και το λαμπροκέρι το φυλάνε για το ξεμάτιασμα,
τις αρρώστιες, το χαλάζι και τις τρικυμίες.

Στρώνεται το τραπέζι:
μαγειρίτσα, σαλάτα με σαρδέλες, γαλατόπιτα, τυρόπιτα, ψητό της κατσαρόλας.
Πρώτα-πρώτα όμως θα τσουγκρίσουν τα αυγά.
Τη συνήθεια αυτή βρίσκουμε στους Βυζαντινούς, ήδη από το 13ο αιώνα.
"Με τ' αυγό να τ' ανοίξω" έλεγαν, έτρωγαν το αυγό τους και ξεκίναγαν το φαγητό.
Σε μερικά μέρη τρεις μέρες δεν σήκωναν το τραπέζι και
τα ψίχουλα τα έριχναν στα αμπέλια για να έχουν πολύ καρπό.

Ανήμερα το Πάσχα ψήνεται το αρνί στη σούβλα, πολλοί όμως το συνηθίζουν στο φούρνο, γεμιστό με ρύζι, κουκουνάρια και σταφίδες.
Στο ψημένο αρνί ο νοικοκύρης ψάχνει σημάδια στην ωμοπλάτη και
βγάζει μαντεύματα για το σπιτικό του και την πατρίδα.
Λένε όμως ότι το αρνί για να δείξει σημάδια πρέπει τουλάχιστον
δυο βράδια πριν να έχει κοιμηθεί μέσα στο σπίτι.

Το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα γίνεται η Δεύτερη Ανάσταση. Η Αγάπη.
Για την αγάπη των ανθρώπων σταυρώθηκε ο Χριστός, γι αυτό και το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε δώδεκα γλώσσες, συμβολίζοντας την ενότητα των εθνών.
"Το φίλημα της αγάπης" ανταλλάσσουν όλοι οι πιστοί, ενώ ο παπάς τους μοιράζει από ένα κόκκινο αυγό.
Στην "αγάπη" παλιότερα, όσοι ήθελαν, έδιναν όρκο μπροστά
στο Ευαγγέλιο και γίνονταν αδελφοποιοί.
Έδεναν δηλαδή τη φιλία τους με αδελφική αγάπη.
Τη γιορτή του Πάσχα συμπληρώνουν χοροί, αγώνες και κούνιες.

Αμέσως μετά την Αγάπη, στον περίβολο του ναού, στήνεται ο χορός, με πρώτο-πρώτο τον παπά και μετά τους πιστούς, κατά σειρά ηλικίας. Όλοι ντυμένοι με τις γιορτινές τους φορεσιές χόρευαν και τραγουδούσαν.

Τα παλικάρια συναγωνίζονταν στο πήδημα, το τρέξιμο, το λιθάρι, στην άρση των Βαρών -κανένα σακί δηλαδή καλαμπόκι ή κανένα βαρελάκι με νερό- στη διελκυστίνδα
(πιάνονταν ο ένας πίσω από τον άλλο, σε δυο σειρές, και προσπαθούσαν
να τραβήξουν οι μεν τους δε).
Και τα βραβεία των νικητών; Μαντίλια κεντημένα, για τις γυναίκες και τις αρραβωνιαστικιές, λαμπριάτικες κουλούρες, ένα αρνί, μια μυζήθρα ή
το κρασί της μέρας. Και από κοντά τα παιδιά, που δεν ήξεραν πού να πρωτοβρεθούν. Στους χορούς, στους αγώνες ή στις κούνιες που δένονταν λίγο πιο πέρα.
Οι κούνιες ήταν συνέχεια της "αιώρας" των Παρθένων στα "Ανθεστήρια", γιορτή στην αρχαιότητα για την άνοιξη και τα λουλούδια. Με γέλια και τραγούδια έκαναν κούνια πρώτα τα κορίτσια και μετά τα αγόρια. Έθιμο με μαγικό χαρακτήρα στην αρχή, οι κούνιες, που απέβλεπε στην ευφορία, έγινε πηγή χαράς και διασκέδασης για όλους και τα τραγούδια της κούνιας αντιλαλούσαν από άκρη σε άκρη:
"Κουνήσετε τις έμορφες, κουνήσετε τις άσπρες,
κουνήσετε τις λεμονιές, πού 'ναι ανθούς γεμάτες."

το Πάσχα

Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή του χριστιανισμού.
"Εορτών εορτή και πανήγυρης εστί πανηγύρεων" λέει το τροπάριο.
Προέρχεται από το εβραϊκό Πάσχα, που και αυτό έχει τις ρίζες του στην αρχαία Αίγυπτο.
Με το "Πισάχ" -η λέξη σημαίνει διάβαση- οι Αιγύπτιοι γιόρταζαν τη διάβαση του ήλιου από τον ισημερινό, την εαρινή δηλαδή ισημερία και μαζί της τον ερχομό της άνοιξης.
Οι Εβραίοι καθιέρωσαν και αυτοί τη γιορτή με την ονομασία "Πεσάχ"
(διάβαση-υπέρβαση) σε ανάμνηση της απελευθέρωσης τους από τους Αιγυπτίους και της διάβασης της Ερυθράς θάλασσας.
Παράλληλα όμως και για να χαιρετίζουν το τέλος του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης.

Στη χριστιανική γιορτή δόθηκε το όνομα "Πάσχα" και με απόφαση
της Α' Οικουμενικής Συνόδου, το 325 μ.Χ., ορίστηκε να γιορτάζεται
την πρώτη Κυριακή μετά από την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας.

Το Πάσχα, ο λαός, μαζί με την "εκ νεκρών Ανάσταση" του Χριστού,
τη νίκη Του δηλαδή ενάντια στο θάνατο, γιορτάζει και
την ανάσταση της άνοιξης, το ξύπνημα της φύσης μετά τη νάρκη του χειμώνα.

Με τη λέξη Πάσχα, Λαμπρή και Λαμπρά -στην Κύπρο- εννοούμε δυο βδομάδες που αρχίζουν από την Ανάσταση του Λαζάρου και τελειώνουν την Κυριακή του Θωμά.
Τη βδομάδα των Παθών και τη βδομάδα της Λαμπρής ή Λαμπροβδομάδα.

Από τα Βυζαντινά ακόμα χρόνια οι χριστιανοί προετοιμάζονταν καιρό πριν για τις πασχαλινές γιορτές. Έβαφαν τα σπίτια τους, έστρωναν στο πάτωμα κλαδιά από αρωματικά φυτά, δάφνη, μυρσίνη, δεντρολίβανο, λεμονιά, έφτιαχναν καινούρια ρούχα, τα λαμπριάτικα.
Ανήμερα το Πάσχα όλοι αντάλλασσαν δώρα και ασπασμούς και
εύχονταν "καλό Πάσχα", ενώ τη νύχτα οι δρόμοι και
τα σπίτια ήταν φωταγωγημένα.

Τουρκοκρατία και Πάσχα

Τον καιρό της τουρκοκρατίας το Πάσχα είχε εντελώς ιδιαίτερη σημασία
για τους Έλληνες. Μαζί με τα Πάθη του Χριστού και την Ανάσταση ,
ζωντάνευαν και τα πάθη του λαού και μεγάλωναν οι ελπίδες
για την Ανάσταση του Γένους.
γράφει ο Παπαδιαμάντης στα Τραγούδια του θεού:
Όταν λέγη "Ανάστασις" ο Ελληνικός λαός, κρύφια χορδή αναπαλλομένη
εις τα μυχαίτατα της καρδίας του, υπενθυμίζει εις αυτόν και
του Γένους την ανάστασιν, και ο Χριστός και η πατρίς συναντώνται
εν αυτώ ι σ ο π α θ ε ί ς και ι σ ό θ ε ο ι .

Η βδομάδα των Παθών είναι η Μεγάλη Βδομάδα
γιατί μεγάλα είναι κι αυτά που θα συμβούν.
"Μεγάλη Δευτέρα, μεγάλη μέρα.
Μεγάλη Τρίτη, μεγάλη κρίση.
Μεγάλη Τετάρτη, μεγάλο σκοτάδι.
Μεγάλη Πέφτη, δάκρυο πέφτει.
Μεγάλη Παρασκευή, θλίψη πολλή.
Μεγάλο Σαββάτο, χαρές γιομάτο.
Μεγάλη Λαμπρή, χάσκα μούσκα αυγό κι αρνί."
λένε στην Κεφαλονιά.
Πηγή: Έθιμα του Πάσχα - ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ